Ένα στολίδι στο γιαλό για τους Μυκονιάτες

Παρουσία πλήθους κόσμου σε μια καλοκαιρινή ημέρα, σήμερα Κυριακή των Βαΐων ο Υπουργός Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης κ. Προκόπης Παυλόπουλος εγκαινίασε το νέο κτίριο του Δήμου Μυκόνου, το λεγόμενο “κτίριο του Μαύρου”, που πρόσφατα επισκευάστηκε και αναπλάστηκε σε ένα σύγχρονο οικοδόμημα, με χρηματοδότηση από τα προγράμματα ΕΠΤΑ και ΘΗΣΕΑΣ του Υπ.Εσ.Δ.Δ.& Α.
Στην τελετή, στην οποία χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Δωρόθεος ο Β' και παρουσία της Βουλευτή Κυκλάδων κ.ʼριας Μανούσου – Μπινοπούλου, του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου κ.Χαράλαμπου Κόκκινου, του Νομάρχη Κυκλάδων κ. Δημήτρη Μπαϊλα, του Δημάρχου Μονάχου κ. Christian Ude, των Επάρχων Πάρου και Τήνου, του Στρατηγού Αστυνομικής Διεύθυνσης Κυκλάδων, του Διοικητή της 6ης ΜΣΕΠ, του Διοικητή του Αστυνομικού Τμήματος Μυκόνου, του Λιμενάρχη Μυκόνου, παρουσία του Δημοτικού Συμβουλίου Μυκόνου και πλήθους κόσμου ο Δήμαρχος Μυκόνου απηύθυνε χαιρετισμό και ευχαρίστησε τον κ.Υπουργό και τον κ.Περιφερειάρχη για την συμβολή τους στην προσπάθεια του Δήμου να επαναλειτουργήσει το κτίριο αυτό. Δημοτικές Υπηρεσίες θα στεγαστούν στους εκσυγχρονισμένους και πλήρως εξοπλισμένους χώρους ενός ιστορικού σχολείου, του πρώτου δημόσιου σχολείου της Μυκόνου που είχε κατασκευαστεί τα χρόνια του Όθωνα, μετά τη γενναία δωρεά του αιγυπτιώτη ομογενούς εμπόρου Μάρκου Μαύρου, το 1858 και το οποίο λειτούργησε ως σχολείο μέχρι το 1934.
Το σημερινό κτίριο εσωτερικά έχει τη μορφή ενιαίου χώρου γραφείων με ισόγειο και πατάρι που μπορεί να στεγάσει συνολικά ως 25 γραφεία και ημιυπόγειο χώρο αρχείου – συναθροίσεων που περιλαμβάνει και επισκέψιμες "in situ" αρχαιότητες που αποκαλύφθηκαν κατά την α' φάση των εργασιών, πριν από μερικά χρόνια.

Ο υπουργός Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης κ.Προκόπης Παυλόπουλος μεταξύ άλλων δήλωσε :
”’Σήμερα η Μύκονος και συγκεκριμένα ο Δήμος Μυκόνου ο οποίος στηρίζει αυτοδιοικητικά αυτό το νησί με την ομορφιά που είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο, αυτό το νησί με την μεγάλη ιστορία και με τον μεγάλο πολιτισμό, αποκτά ο Δήμος αυτός την στέγη που του ταιριάζει. Μια στέγη την οποία συνθέτει δύο κομμάτια, κομμάτια τα οποία αποτελούν μέρος του μνημειακού δικτύου το οποίο δίνει στην Μύκονο και μια άλλη ιστορική διάσταση.
Είναι γνωστό ότι χρόνια ολόκληρα ο Δήμος Μυκόνου στεγάστηκε στο κτίριο του παλιού ρωσικού γενικού προξενείου του 18ου αιώνα. Σε ένα χώρο μεγάλης ομορφιάς αλλά σε ένα χώρο που δεν μπορούσε να έχει την άνεση μέσα στην οποία θα έπρεπε να εργάζονται οι άνθρωποι που υπηρετούν την τοπική αυτοδιοίκηση, από τον Δήμαρχο, το Δημοτικό Συμβούλιο μέχρι τον τελευταίο υπάλληλο ο οποίος προσφέρει την υπηρεσία του στους αυτοδιοικητικούς θεσμούς.
Έτσι λοιπόν ύστερα από προσπάθεια χρόνων αποκτά την δεύτερη έδρα του ο Δήμος, και αυτή η δεύτερη έδρα είναι το πρώτο δημόσιο σχολείο, αρχικά δημοτικό και μετά σχολαρχείο στη Μύκονο, σχεδιάστηκε το 1838 και κτίστηκε το 1858 από τα χρήματα ενός Αιγυπτιώτη, ο οποίος είχε όραμα για τον τόπο του, τον Μάρκο Μαύρο. Ο χώρος αυτός, χρόνια ολόκληρα, στέγασε τα παιδιά, τα οποία έμαθαν γράμματα, και τους δασκάλους τους.
Σήμερα, ύστερα από μια μεταβατική περίοδο όπου πέρασαν και άλλες υπηρεσίες ο χώρος αυτός ανασχεδιασμένος, βαλμένος στην σωστή ιστορική του διάσταση καλείται να υπηρετήσει τους θεσμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Και για μένα η αλλαγή αυτή χρήσης, είναι απόλυτα φυσιολογική, σημαίνει το πέρασμα από τα γράμματα και τον πολιτισμό στους θεσμούς της άμεσης δημοκρατίας.
Χρέος μας ήταν λοιπόν να βοηθήσουμε τον Δήμο Μυκόνου να αποκτήσει και αυτή την δεύτερη στέγη που μαζί με την πρώτη συνθέτει το σύνολο του χώρου μέσα στον οποίο θα λειτουργήσει’’.

Επίσης σε νωρίτερη δήλωση του ο Αρχαιολόγος κ.Παναγιώτης Χατζηδάκης αναφέρθηκε στην ιστορία του κτιρίου :
Το "Σχολείο του Μαύρου" το πρώτο δημοτικό σχολείο της Μυκόνου, οικοδομήθηκε το 1958 σε σχέδια του Wilhelm von Weiler, λοχαγού του μηχανικού στον βαυαρικό στρατό, που ήλθε στην Ελλάδα με τον βασιλιά Όθωνα. Το ιδιαίτερα μεγάλο ποσό για την οικοδόμηση του σχολείου δόθηκε από τον Μάρκο Μαύρο, πλούσιο Μυκονιάτη έμπορο εγκατεστημένο στην Αλεξάνδρεια. Στο κτίριο αυτό στεγάστηκε μέχρι το 1934 το δημοτικό σχολείου Μυκόνου και κατόπιν διάφορες υπηρεσίες, (Ο.Τ.Ε., Τελωνείο, γραφείο πληροφοριών κτλ). Ο Δήμος Μυκόνου αποφάσισε να επισκευάσει και να διαμορφώσει το ιστορικό κτίριο για να στεγάσει υπηρεσίες του Δήμου. Η εργασίες έδωσαν την μοναδική ευκαιρία για την ανασκαφική διερεύνηση της περιοχής. Τόσο στο εσωτερικό, όσο και εξωτερικά του κτιρίου βρέθηκαν επάλληλες οικοδομικές φάσεις κτιρίων που χρονολογούνται από την 3η τουλάχιστον χιλιετία π.Χ. Μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα μ.Χ. Τα ευρήματα δείχνουν πως η μέχρι τώρα θεωρούμενη ως αρχαιολογικά ασήμαντη Μύκονος ήταν ένα ιδιαίτερο σημαντικό κέντρο από τους προϊστορικούς ήδη χρόνους, με επαφές όχι μονάχα με τα άλλα νησιά του Αιγαίου, αλλά και με την ηπειρωτική Ελλάδα, επαφές που στους κατοπινούς αιώνες έγιναν πλατύτερες. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα αγγεία του 17 αιώνα π.Χ. προέρχονται από την Μήλο, την Θήρα, την Νάξο, την Πελοπόννησο, την Κρήτη, την Αττική. Τα αγγεία πάλι του 18ου – 19ου αιώνα μ.Χ. προέρχονται από την Χίο, τη Σίφνο, τη Νάξο, την Ρόδο, την Κρήτη, αλλά και από την Απουλία, τη Σικελία, την Β.Αφρική και τον Ελλήσποντο.
Στην ανασκαφή βρέθηκαν στρώματα προϊστορικά, αρχαϊκά, κλασικά, ελληνιστικά, ρωμαϊκά, παλαιοχριστιανικά, μεσαιωνικά και νεώτερα, που δείχνουν πως η περιοχή του Κάστρου κατοικείται χωρίς διακοπή από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα, και πολύ πιθανόν εκεί ήταν η αρχαία πόλη της Μυκόνου.
Εκτός από πολύ σημαντικά οικοδομικά λείψανα όλων των περιόδων η ανασκαφή έδωσε ένα τεράστιο πλήθος κινητών ευρημάτων :
αγγεία, αγαλμάτια, αντικείμενα από γυαλί, ξύλο, δέρμα, ελεφαντόδοντο, φυτικά και ζωικά κατάλοιπα – μέχρι και τους χωμάτινους βόλους, τα κονδύλια και τις πλάκες των μαθητών του σχολείου. Σε μια δεξαμενή στο εσωτερικό του σχολείου βρέθηκαν τμήματα από πέντε αγαλμάτια της Αφροδίτης του 1ου αιώνα π.Χ., πολλά κέρατα αιγών και αρχιτεκτονικά μέλη ενός γειτονικού κτιρίου – πιθανόν ιερού Αφροδίτης. Στην ίδια δεξαμενή βρέθηκε και "η θεά της Μυκόνου", αγαλμάτιο μιας – ακόμη – άγνωστης θεάς που κάθεται σε θρόνο. 1ος – 2ος αιώνα μ.Χ. τα ευρήματα φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείου Μυκόνου και σύντομα ολοκληρώνεται η μακρόχρονη και επίπονη εργασία για την συντήρηση τους. Η μελέτη τους είναι βέβαιο πως θα φωτίσει και θα συμπληρώσει την ιστορία της Μυκόνου αλλά και του Αιγαίου γενικότερα.
Στο δρόμο δυτικά του σχολείου του Μαύρου βρέθηκαν λείψανα κατοικιών που χρονολογούνται από την 3η χιλιετία π.Χ. μέχρι τον 19ο αιώνα μ.Χ. Στις κατοικίες αυτές βρέθηκαν εκατοντάδες αποθηκευτικά, μαγειρικά και επιτραπέζια σκεύη. Ο μεγάλος αριθμός διαφορετικών σκευών καθημερινής χρήσης, η προέλευση και η ποιότητα τους, φανερώνει μια κοινωνία εκλεπτυσμένη και ανεπτυγμένη με υψηλό βιοτικό επίπεδο ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους. Σε μια μεγάλη δεξαμενή βάθους 8μ., λαξευμένη στο φυσικό βράχο τον 2ο αιώνα π.Χ. βρέθηκαν, για πρώτη φορά στο Αιγαίο, μεγάλες ποσότητες φυτικών και ζωικών καταλοίπων που διατηρήθηκαν ανέπαφα στη λάσπη. Τα κατάλοιπα αυτά δίνουν πλήθος πληροφοριών, όχι μόνο για το φυσικό περιβάλλον και την οικονομία του νησιού αλλά και για τις διατροφικές και μαγειρικές συνήθειες των Μυκονιατών. Φαίνεται λοιπόν πως πάντα οι Μυκονιάτες αγαπούσαν ιδιαίτερα τα θαλασσινά, (αχινούς, πεταλίδες, χουχουλιούς, γυαλιστερές, πίνες), που κάποτε αφθονούσαν στην περιοχή – η θάλασσα έφτανε μέχρι τον Ανατολικό τοίχο του κτιρίου του Μαύρου. Από τα κρέατα κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες χοιρινού, λιγότερα αιγοπρόβατα και ακόμα λιγότερα βοοειδή. Έτρωγαν επίσης αρκετά πουλιά και αυγά πουλιών αλλά λίγα πουλερικά.
Τα ευρήματα και από αυτήν την ανασκαφή δείχνουν, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι στη Μύκονο, εδώ και χιλιάδες χρόνια, υπάρχει ένας υψηλός και αξιοθαύμαστος πολιτισμός. Σε όλη την διάρκεια της ανασκαφής οι Μυκονιάτες, με συγκινητικό ενδιαφέρον έρχονταν καθημερινά να παρακολουθήσουν την εργασία να δουν και να μάθουν για τα ευρήματα, να βοηθήσουν, ή να μας φέρουν κεράσματα.
Οι πιο ηλικιωμένοι, βλέποντας τα μελανοδοχεία, τα κοντύλια και τις πλάκες που βρίσκαμε, θυμήθηκαν με συγκίνηση τους συμμαθητές, τους δασκάλους, τις αίθουσες και τις μαθητικές μέρες στο σχολείο πριν από το 1934. Σε όλη την διάρκεια της ανασκαφής ο Δήμαρχος Μυκονίων κ.Χρήστος Βερώνης παρείχε με ενθουσιασμό συνεχή ενθάρρυνση και κάθε δυνατή διευκόλυνση. Μετά την ολοκλήρωση της ανασκαφής πολλοί Μυκονιάτες έρχονταν κάθε Κυριακή, μετά την λειτουργία, στο Μουσείο για βοηθήσουν στο πλύσιμο των οστράκων, ανασύροντας έτσι οι ίδιοι, μέσα από το χώμα και την λάσπη την ιστορία του τόπου τους και των προγόνων τους.