Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης & Ψυχικής Υγείας

Οι δράσεις της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Βορειανατολικών Κυκλάδων παρουσιάστηκαν την Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου και ώρα 18:30 στο Πολιτιστικό Κέντρο στο Ματογιάννι. Την πρόσκληση οργάνωσαν ο Πολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος Γυναικών Μυκόνου και ο Σύλλογος "Ανωμερίτισσες" υπό την αιγίδα του Δήμου Μυκόνου. Παρουσία του κ.Δημάρχου Χρήστου Βερώνη, δημοτικών συμβούλων και πλήθος κόσμου οι κ.Μανωλέσου Σοφία, Ψυχιάτρος, κΣπυροπούλου Μαρία, Ψυχολόγος και η κ.Μεϊντάνη Λευκοθέα, Κοινωνική Λειτουργός παρουσίασαν το πρόγραμμα και τις υπηρεσίες που παρέχονται στον πολίτη.

Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (Ε.Π.Α.Ψ.Υ.)

Είναι ένας επιστημονικός, κοινωφελής, μη κερδοσκοπικός οργανισμός που χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Η δράση της Εταιρείας ξεκίνησε το 1989 με τις πρωτοβουλίες αποϊδρυματισμού του Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου που ήταν αφετηρία για την αρχή της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα.
Στη συνέχεια καθιερώθηκε στο χώρο της ψυχικής υγείας με τη δημιουργία δομών ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και προαγωγής ψυχικής υγείας σε όλη την Ελλάδα.

Δομές
– 2 Κινητές Μονάδες ΒΑ και Δ Κυκλάδων
– 1 Κέντρο Ημέρας (Μελίσσια)
– 6 Οικοτροφεία Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (Πεντέλη, Χαλκίδα, Ερέτρια, Λιβαδειά, Λαμία, Τρίκαλα)
– 1 Ξενώνας Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (Χαλκίδα)
– 1 Προστατευμένο Διαμέρισμα (Χαλκίδα)
– 1 Μονάδα Επαγγελματικής Αποκατάστασης (Συνεργείο Καθαρισμού, Χαλκίδα)
– 1 Κεντρική Δομή (Επιστημονική και Διοικητική Στήριξη, Αθήνα)

KINHTH MONΑΔΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΒΑ ΚΥΚΛΑΔΩΝ
Ξεκίνησε τη λειτουργία της στις 18 Ιουνίου 2003 και έχει ως έδρα την Ερμούπολη στη Σύρο.
Τα νησιά που καλύπτει εκτός από τη Σύρο είναι η ʼνδρος, η Τήνος, η Μύκονος, η Πάρος και η Αντίπαρος. Κάθε νησί καλύπτει ξεχωριστό Κλιμάκιο σε εβδομαδιαία βάση.

Στη Σύρο απασχολούνται οι παρακάτω ειδικότητες επαγγελματιών ψυχικής υγείας
– Ψυχίατρος (επιστημονικά υπεύθυνος)
– Παιδοψυχίατρος
– Ψυχολόγοι ενηλίκων, εφήβων και παίδων
– Κοινωνικοί λειτουργοί
– Λογοπεδικός

ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΜΥΚΟΝΟΥ
– Έδρα Σύρος
– Τετάρτη & Πέμπτη
Στους χώρους του Κέντρου Υγείας Μυκόνου και του Προγράμματος "Βοήθεια στο Σπίτι"
– Επαγγελματίες:
– Ψυχίατρος ανά 15 μέρες
– Ψυχολόγος σε εβδομαδιαία βάση
– Κοινωνικός Λειτουργός ανά 15 ημέρες
Θεραπευτικές Δράσεις σε Παιδιά, Εφήβους και Ενήλικες
Απευθύνονται κατ' αρχήν σε ομάδες πληθυσμού που είτε πάσχουν από ψυχική διαταραχή είτε ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για εκδήλωση ψυχικής νόσου.
Επίσης, απευθύνονται σε άτομα που αντιμετωπίζουν
– Μία δυσκολία σε κάποια περίοδο της ζωής τους
– Δύσκολες ψυχοκοινωνικές συνθήκες
– Συναισθηματικές δυσκολίες
– Οικογενειακές δυσκολίες
– Προβλήματα Σχέσεων

Παρέχονται δωρεάν υπηρεσίες
" Ψυχιατρικής Εκτίμησης και Θεραπείας
" Ψυχοθεραπείας
" Ψυχολογικής Υποστήριξης
" Συμβουλευτικής και Υποστήριξης
" Κοινωνικής Παρέμβασης

Κοινοτικές Δράσεις
που έχουν ως στόχο την προαγωγή της ψυχικής υγείας και του κοινωνικού αποκλεισμού Σε κάθε τοπική κοινωνία αναπτύσσονται πρωτοβουλίες συνεργασίας και διασύνδεσης με:

– Τη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (Π.Φ.Υ.)
– Τους Φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
– Τις Υπηρεσίες Υγείας – Πρόνοιας και άλλους Κοινωφελείς Οργανισμούς και Συλλόγους
– Την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση μαζί με τους Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων
– Την Εκκλησία
– Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

Πρώτο Έτος Λειτουργίας (2003-2004)
o 1081 περιστατικά
o 67% γυναίκες

Νησί Ενήλικες Παιδιά Θεραπευτικές πράξεις
ʼνδρος 78 2 146
Μύκονος 123 27 354
Πάρος-Αντίπαρος 238 62 797
Σύρος 231 32 1.182
Τήνος 241 20 652
Σύνολο 911 143 3.131

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΖΩΗΣ ΜΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
Μαρία Σπυροπούλου
Ψυχολόγος Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας ΒΑ Κυκλάδων Ε.Π.Α.Ψ.Υ.

Ενήλικη Ζωή
Γάμος και διαπροσωπικές σχέσεις
o Ομοιότητα και συμφωνία χαρακτήρων (Κοινά πνευματικά ενδιαφέροντα, σωματική εγγύτητα, καλή επικοινωνία, έγκριση του συντρόφου από συγγενείς κ΄ φίλους)
o Γυναίκες πιο πιθανόν να προσαρμόζονται στις ανάγκες του συντρόφου από τους άνδρες
o Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα, ιδιαίτερα αν υπάρχουν παιδιά
o Διαζύγιο: βαθιά αναστάτωση σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέλη

Γονεϊκός Ρόλος
o Τα παιδιά μπορούν να φέρουν τους γονείς πιο κοντά αλλά επιφέρουν και πρόσθετες ευθύνες
o Θετικοί παράγοντες:
– Ευτυχισμένη παιδική ηλικία γονέων
– Ωριμότητα και καλή ψυχική υγεία γονέων
– Συζυγική και κοινωνική στήριξη
– Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά παιδιού

Ώριμη Ηλικία: 40ό – 60ό έτος
o Περίοδος προσαρμογής στην ιδέα ότι το άτομο δεν είναι πλέον νέο
o Πιο δύσκολη προσαρμογή όπου επαγγελματικά το στοιχείο της νεότητας παίζει σημαντικό ρόλο (αθλητισμός, ηθοποιία, μόδα κτλ)
o Περίοδος ευκαιριών για επαγγέλματα όπως δικηγόροι, πολιτικοί, καθηγητές κτλ όπου παίρνουν προαγωγές μετά τα 40
o Αλλαγές:
– Βιοσωματικές
– Νοητικές
– Συναισθηματικές
– Κοινωνικές

Βιοσωματικές Αλλαγές
o Ασθένειες / Αναπηρίες αυξάνονται
o Μείωση μυικής δύναμης σε όσους δεν γυμνάζονται
o Ακοή / Όραση σταδιακά χάνουν την οξύτητά τους
o Κινήσεις γίνονται πιο αργές
o Η σοφία της ζωής βοηθά να αντισταθμίσει τη μειωμένη σωματική δύναμη και ελκυστικότητα

Νοητικές Αλλαγές
o Γενικά οι μεσήλικοι εξακολουθούν να αποδίδουν το ίδιο καλά με τα νεότερα άτομα
o Μπορεί να υπάρχει γενική νοητική επιβράδυνση παρότι υπάρχουν μεγάλες ατομικές διαφορές
o Όσο περισσότερο χρησιμοποιούν νοημοσύνη, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να υπάρχει έκπτωση
o Για κάποιους, είναι δυσκολότερο να χειρίζονται με ταχύτητα καινούριες και δύσκολες πληροφορίες, αν και το λεξιλόγιο μπορεί να αυξάνεται μέχρι και τα μέσα δεκαετίας 50-60
o Η βραχυπρόθεσμη μνήμη μπορεί να εξασθενήσει ελαφριά αλλά συνήθως παραμένει στα επίπεδα της ηλικίας των 40 μέχρι και την έναρξη της τρίτης ηλικίας

Συναισθηματικές Αλλαγές
'Κρίση μέσης ηλικίας': η αντίδραση στην αίσθηση ότι τα νιάτα χάνονται γρήγορα και ότι πολλές ευκαιρίες ζωής έχουν πλέον χαθεί

Γυναίκες
o Εμμηνόπαυση: περίοδος κρίσης
– 10% αντιμετωπίζει σοβαρά σωματικά προβλήματα (εξάψεις, πονοκέφαλοι, αϋπνία, αύξηση βάρους)
– 25% δεν αναφέρει σωματικά προβλήματα
o Υπάρχουν ατομικές διαφορές:

– ʼλλες μιλάνε για μείωση αυτοπεποίθησης
– ʼλλες μιλάνε για νέο σεξουαλικό ενδιαφέρον (έλλειψη κινδύνου σύλληψης)

Ανδρες
o Η ανδρική σεξουαλική ορμή τείνει να μειώνεται
o Μια νέα σχέση μπορεί να ανανεώσει αυτή την ορμή
o Στα πλαίσια σταθερού γάμου, το σεξουαλικό ενδιαφέρον πιθανόν να μειώνεται με μεγαλύτερη ταχύτητα στους άνδρες

Κοινωνικές Αλλαγές
o Τα παιδιά δεν χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα οπότε υπάρχει περισσότερος χρόνος για δραστηριότητες εκτός σπιτιού (ιδίως για γυναίκες)
o Αντίθετα, πολλοί άντρες χαλαρώνουν και προτιμούν να περνούν περισσότερες ώρες σπίτι
o Μερικές μητέρες ίσως νιώθουν την έλλειψη παιδιών από το σπίτι και υπάρχει ένταση. Εάν ο γάμος έχει διατηρηθεί μόνο εξαιτίας παιδιών, η συζυγική ικανοποίηση μειώνεται. Εάν όχι, η συζυγική ικανοποίηση αυξάνεται γιατί οι γονείς ανησυχούν λιγότερο για τα παιδιά τους
o Σε σταθερούς γάμους, παίζει λιγότερο ρόλο το σεξ και περισσότερο η κοινωνικότητα και τα κοινά ενδιαφέροντα
o Κυρίως οι άντρες είναι πολύ ικανοποιημένοι από το γάμο τους και νιώθουν πιο κοντά στις γυναίκες τους
o Οι γυναίκες βρίσκουν καινούρια ενέργεια και δεν φαίνεται να είναι πάντα ικανοποιημένες από τους άντρες τους
o Στα 60 και οι δυο εκφράζουν την ίδια ικανοποίηση

Τρίτη Ηλικία: 60ό έτος και άνω
Αλλαγές:
o Βιοσωματικές
o Νοητικές
o Συναισθηματικές και Κοινωνικές
o Συνταξιοδότηση
o Θάνατος και Πένθος

Βιοσωματικές Αλλαγές
o 85% άνω των 65 υποφέρουν από τουλάχιστον μια χρόνια ασθένεια
o Όσοι έχουν καλή υγεία μπορεί να ζήσουν δραστήρια ζωή, ιδίως όσοι γυμνάζονταν
o Η σεξουαλική δραστηριότητα μπορεί να διαρκέσει και μέχρι τα 80
o Η ποιότητα ζωής εξαρτάται από τις επιδράσεις διαφόρων χρόνιων ασθενειών παρά με την ίδια την Τρίτη ηλικία

Νοητικές Αλλαγές
o Συνήθως έκπτωση νοητικής ικανότητας ωστόσο τα άτομα μπορούν να ανταποκριθούν με επιτυχία σε περιπτώσεις και έργα που απαιτούν δεξιότητες μάθησης (διάβασμα, ενεργή απασχόληση με κάποιο χόμπυ)
o Εμφάνιση νόσου Alzheimer = αλλαγές στην εγκεφαλική δομή με σταδιακή αποδιοργάνωση της λειτουργίας του και νοητική έκπτωση, (5% σε 70άρηδες, 15% σε 80άρηδες, 30% σε 90άρηδες)
o Το ποσοστό ηλικιωμένων με κακή ψυχική υγεία είναι παρόμοιο με αυτό του γενικού πληθυσμού

Συναισθηματικές/Κοινωνικές Αλλαγές
o Ο ρόλος του παππού/γιαγιάς συχνά θεωρείται πιο εύκολος από τον γονεϊκό και προσφέρει μεγάλη ικανοποίηση
o Οι επιτυχημένοι γάμοι εξακολουθούν να είναι σημαντικοί, κυρίως γιατί δεν υπάρχει μοναξιά
o Όσοι ζουν μόνοι τους, βιώνουν μοναξιά, ιδίως όσοι δεν έχουν φίλους
o Πολλοί γίνονται πιο εσωστρεφείς και απομακρύνονται με τη θέλησή τους από κοινωνικές δραστηριότητες
o Κατάθλιψη: θάνατος συζύγου, εισαγωγή σε ίδρυμα, σοβαρή ασθένεια, απώλεια εργασίας, διαζύγιο κτλ
o Τα ποσοστά αυτοκτονιών στα άτομα άνω των 65 είναι τρεις φορές περισσότερα από του γενικού πληθυσμού:
– ʼνδρες: κορυφώνεται στα 80
– Γυναίκες: κορυφώνεται στα 50 και μετά μειώνεται
o Παράγοντες ικανοποίησης: καλή υγεία, καλές οικογενειακές σχέσεις σε παιδική ηλικία, απουσία ψυχιατρικών προβλημάτων, υγιής πρακτική προσέγγιση ζωής, μη εξάρτηση από αλκοόλ/εξαρτησιογόνες ουσίες, σωματική άσκηση στο παρελθόν, σταθερός γάμος, επαρκείς οικονομικές συνθήκες

Συνταξιοδότηση
o Αν και κάποιοι αντιδρούν άσχημα, οι περισσότεροι φαίνεται να το απολαμβάνουν και να ωφελείται η υγεία τους
o Παράγοντες για επιτυχημένη συνταξιοδότηση:
– Στην αναμενόμενη ηλικία για να υπάρχει καλύτερη προετοιμασία
– Επαρκείς οικονομικές απολαβές
– Σταθερός γάμος που μπορεί να αντέχει τον πολύ περισσότερο χρόνο που θα περνούν τώρα μαζί οι σύζυγοι

Θάνατος και Πένθος
o Θάνατος συζύγου = πολύ αγχογόνο γεγονός
o Οι άνδρες συνήθως επηρεάζονται περισσότερο γιατί πιθανώς έχουν λιγότερη στήριξη έξω απο το σπίτι
o Οι έντονες αντιδράσεις πένθους μπορεί να κρατήσουν μέχρι δύο χρόνια
o Οι αντιδράσεις είναι λιγότερες αν ο θάνατος ήταν αναμενόμενος και προήλθε από φυσικά αίτια
o Ποσοστό θανάτων ηλικιωμένων που έχουν μείνει χήροι είναι 10 φορές μεγαλύτερο από αυτούς που ζουν με συζύγους
o Οι γυναίκες κατά μέσο όρο ζουν 7 χρόνια περισσότερο από τους άνδρες
o Όσοι ηλικιωμένοι νιώθουν ότι έχουν ακόμα την ευθύνη και τον έλεγχο της ζωής τους έχουν καλύτερη υγεία
o Τα άτομα που έχουν μεγαλύτερο άγχος για το θάνατο είναι συχνά εκείνα που αναρωτιούνται τί θα συμβεί μετά το θάνατο
o Ο φόβος θανάτου είναι ελάχιστος στα άτομα με βαθύ αλλά και με ελάχιστο θρησκευτικό συναίσθημα
o Οι ηλικιωμένοι που είναι ευχαριστημένοι από τη ζωή τους και έχουν βιώσει θανάτους συνομιλήκων τους, είναι περισσότερο προετοιμασμένοι για το δικό τους θάνατο

ΘΕΜΑΤΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ
Σοφία Μανωλέσου
Ψυχίατρος Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας ΒΑ Κυκλάδων Ε.Π.Α.Ψ.Υ.

Τι είναι ψυχική υγεία;
"Κατάσταση συναισθηματικής ευεξίας, όπου το άτομο μπορεί να ζει και να εργάζεται με άνεση μέσα στην κοινότητα και να ικανοποιείται από τα προσωπικά του χαρακτηριστικά κι επιτεύγματα."Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Τι προκαλεί προβλήματα ψυχικής υγείας;
o Βιολογικά αίτια (γενετικά, σωματικά)
o Ψυχολογικά αίτια
o Κοινωνικά αίτια

Γιατί συνήθως απευθύνεται κανείς σε ειδικό ψυχικής υγείας;
o Προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις
o Δυσκολίες προσαρμογής στις συνθήκες ζωής
o Συναισθηματική δυσφορία-κατάθλιψη
o ʼγχος-ένταση
o Παράξενα βιώματα και σκέψεις
o Ανεξήγητη αλλαγή συμπεριφοράς και ικανοτήτων
o Προβλήματα με χρήση αλκοόλ και ουσιών
o Αναζήτηση συμβουλών για τρίτους

Κατάθλιψη
ʼ Συναίσθημα μελαγχολίας, λύπης, δυσφορίας
ʼ Αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό (αυτοϋποτίμηση, αναξιότητα, ενοχή)
ʼ Απαισιοδοξία για το μέλλον
ʼ Μείωση δραστηριότητας, αποτελεσματικότητας, άντλησης ευχαρίστησης
ʼ Διαταραχές στην όρεξη
ʼ Διαταραχές στον ύπνο
ʼ Αδυναμία, κούραση και σωματικά συμπτώματα
ʼ Ιδέες και πράξεις αυτοκαταστροφής

ʼγχος-Stress
o Αίσθημα επικείμενου κινδύνου, ανησυχία, ανεξήγητος φόβος, ανασφάλεια, υπερένταση-νευρικότητα
o Φοβίες
o Συνεχείς και επαναλαμβανόμενες σκέψεις και πράξεις
o Σωματικά συμπτώματα-Κρίσεις Πανικού

Αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας
o Αλλαγές στις συνθήκες ζωής
o Συμβουλευτική-ψυχολογική υποστήριξη
o Φαρμακοθεραπεία
o Ειδικές θεραπείες

Συχνότητα ψυχικών διαταραχών
ʼ Κατάθλιψη 17%
ʼ Αγχώδεις διαταραχές 17%
ʼ Ψυχωτικά συμπτώματα 2%
ʼ Χρήση αλκοόλ και ουσιών 3%
1 στους 3 έχει πρόβλημα ψυχικής υγείας