«Σαρακήνικο» SOS: Φρένο στην τσιμεντοποίηση των Κυκλάδων μετά το ξενοδοχείο-μαμούθ στη Μήλο

Αναστολή οικοδομικών αδειών στη Μήλο και σκέψεις για επέκταση του μέτρου σε περισσότερα νησιά – Σχέδιο προστασίας από την ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη

Η απόπειρα ανέγερσης ενός τεράστιου ξενοδοχειακού συγκροτήματος στο παρθένο Σαρακήνικο της Μήλου σήμανε συναγερμό, βάζοντας κόκκινη γραμμή στην περαιτέρω δόμηση του νησιού. Μετά τις έντονες αντιδράσεις τοπικής κοινωνίας και περιβαλλοντικών φορέων, η κυβέρνηση κινήθηκε –έστω και καθυστερημένα– ώστε να απλώσει δίχτυ προστασίας: επιστρατεύει ως «όπλο» την αναστολή έκδοσης νέων οικοδομικών αδειών στη Μήλο. Το μέτρο αυτό έρχεται να φρενάρει την τάση μετατροπής των Κυκλάδων σε μια «Κυκλάδες-Ντουμπάι», όπως χαρακτηριστικά αποκαλούν πολλοί την ανεξέλεγκτη οικοδομική επέκταση σε τουριστικά φιλέτα του Αιγαίου.

Ήδη, σε Μύκονο και Σαντορίνη, το Υπουργείο Περιβάλλοντος έχει επιβάλει «πάγωμα» στις νέες οικοδομικές άδειες εδώ και πολλούς μήνες, με αλλεπάλληλες παρατάσεις. Πλέον το έκτακτο αυτό μέτρο επεκτείνεται και σε ευαίσθητες περιοχές της Μήλου, ενώ δεν αποκλείεται να συμπεριληφθούν σύντομα και άλλα νησιά των Κυκλάδων. Η έντονη πίεση που ασκεί η τουριστική ανάπτυξη στα νησιά οδηγεί την Πολιτεία στη λήψη δραστικών αποφάσεων, ώστε να προστατευτούν τοπία μοναδικής ομορφιάς πριν αλλοιωθούν ανεπανόρθωτα.

Παράλληλα, αναδεικνύονται οι καθυστερήσεις στον συνολικό χωροταξικό σχεδιασμό. Στη Μύκονο και τη Σαντορίνη έχει ήδη εκπονηθεί Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο – παρουσιάστηκε το περασμένο καλοκαίρι – που θέτει κανόνες δόμησης. Ωστόσο, στην περίπτωση της Μήλου το αντίστοιχο σχέδιο καθυστερεί σημαντικά: η μελέτη του βρίσκεται ακόμη στο Ελεγκτικό Συνέδριο προς έλεγχο, χωρίς να έχει υπογραφεί. Εκτιμάται ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί πλήρως η διαδικασία και να εκδοθεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα από το Συμβούλιο της Επικρατείας, που θα θεσμοθετήσει τις νέες ζώνες προστασίας στο νησί.

Έκτακτα μέτρα και επόμενα βήματα

Σε κυβερνητική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στα μέσα της περασμένης εβδομάδας, αποφασίστηκε η άμεση επιβολή του «παγώματος» οικοδομικών αδειών στη Μήλο, ως κατεπείγον μέτρο. «Προτού το νησί γίνει νέα Πάρος, όπου κάθε σπιθαμή γης έχει ήδη οικοδομηθεί», ανέφερε χαρακτηριστικά κυβερνητικό στέλεχος, τονίζοντας την ανάγκη πρόληψης αντί να τρέχει το κράτος πίσω από τα γεγονότα. Η αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών θα εφαρμοστεί σε συγκεκριμένες περιοχές της Μήλου, οι οποίες είχαν ήδη χαρακτηριστεί (από παλαιότερο τοπικό σχέδιο) ως ζώνες που πρέπει να προστατευτούν από τη δόμηση. Επιπλέον, κυβερνητικοί αξιωματούχοι σημειώνουν ότι θα αξιολογηθούν και άλλες «κόκκινες ζώνες» στα κυκλαδονήσια – όπου κριθεί απαραίτητο, θα ληφθούν ανάλογα προληπτικά μέτρα αναστολής, ώστε να ανακοπεί εγκαίρως η επέλαση του τσιμέντου.

Την ίδια ώρα, στο μικροσκόπιο μπαίνει και η λειτουργία των πολεοδομικών υπηρεσιών στα νησιά. Το Υπουργείο εξετάζει εναλλακτικές λύσεις για τις υποστελεχωμένες Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) των δήμων, με στόχο την καλύτερη στελέχωσή τους και –αν χρειαστεί– την επιστροφή τους στον έλεγχο του κεντρικού κράτους. Η κίνηση αυτή συζητείται καθώς διαπιστώνεται ότι η έλλειψη προσωπικού και εποπτείας στις τοπικές πολεοδομίες επιτρέπει παραθυράκια και καθυστερήσεις που εκμεταλλεύονται όσοι θέλουν να χτίσουν χωρίς αυστηρό έλεγχο.

Τα μέτρα που αποφασίστηκαν συνιστούν το πρώτο πλέγμα προστασίας για το νησί της Αφροδίτης. Θα ακολουθήσουν πρόσθετες ενέργειες, όπως η επίσημη ένταξη της περιοχής του Σαρακήνικου στον κατάλογο τοπίων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Μέχρι σήμερα η Μήλος, και ειδικότερα το εμβληματικό της τοπίο στο Σαρακήνικο, ήταν ουσιαστικά αθωράκιστη θεσμικά απέναντι στην τουριστική πίεση. «Πρόκειται για ένα τοπίο μοναδικής φυσικής ομορφιάς που δεν προστατεύτηκε ποτέ. Ο επενδυτής εκμεταλλεύτηκε κενά του νόμου για να πάρει εγκρίσεις και να ξεκινήσει να χτίζει», παραδέχεται υψηλόβαθμος αξιωματούχος. Ήδη έχει ξεκινήσει εξονυχιστικός έλεγχος για το πώς δόθηκαν οι σχετικές εγκρίσεις και η συγκεκριμένη οικοδομική άδεια από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Το μήνυμα, ωστόσο, είναι σαφές: οι Κυκλάδες δεν θα αφεθούν να μετατραπούν σε Dubai – τουλάχιστον όχι χωρίς αντίσταση από την Πολιτεία και την κοινωνία.