Μέτρα για το Airbnb και στην Ελλάδα

Μέτρα για το Airbnb και στην Ελλάδα. Με τα ενοίκια σε όλη την Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αττική να έχουν πάρει φωτιά, φαινόμενο που αποδίδεται στην προτίμηση των ιδιοκτητών να τα διαθέτουν για βραχυχρόνια μίσθωση που είναι πιο προσοδοφόρα (άρα μένουν λιγότερα αδιάθετα, τα οποία ακριβαίνουν λόγω ζήτησης), η κυβέρνηση επιχειρεί να ελέγξει το πρόβλημα.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παραδέχτηκε ότι «είναι μεγάλο πρόβλημα» οι τιμές των ενοικίων, υποσχόμενος εντατικοποίηση των παρεμβάσεων για τη στέγη σε ό,τι αφορά την επιδότηση ενοικίου, αλλά και προγράμματα όπως το «Σπίτι μου», που δίνει τη δυνατότητα χαμηλότοκου δανεισμού για απόκτηση πρώτης κατοικίας, ή τη δυνατότητα ανακαίνισης σπιτιών, ώστε να μπουν στην αγορά κλειστά διαμερίσματα. Όμως αυτό είναι το ένα σκέλος.

Στο πλαίσιο των μέτρων που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση του οικιστικού προβλήματος το οποίο έχει προκαλέσει η ανεξέλεγκτη άνοδος των τιμών των ενοικίων, ο πρωθυπουργός περιλαμβάνει τους «περιορισμούς που θα βάλουμε στο Airbnb». Η κυβέρνηση, με τα μέτρα τα οποία θα τεθούν σε ισχύ στις αρχές του επόμενου έτους, θα επιβάλλει ένα σαφές φορολογικό πλαίσιο για όσους μισθώνουν τα ακίνητά τους μέσα από πλατφόρμες τύπου Airbnb, εξισώνοντάς τους με τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και θα κυνηγήσει όσους φοροδιαφεύγουν νοικιάζοντας τα σπίτια τους σε τουρίστες… στα μουλωχτά.

Πέρα από αυτά, ωστόσο, το κυβερνητικό επιτελείο εξετάζει το ενδεχόμενο η δέσμη των μέτρων που αφορά τη βραχυχρόνια μίσθωση να ακολουθήσει το παράδειγμα των περισσότερων  ευρωπαϊκών χωρών που, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν την «εισβολή», επιτρέπουν τη βραχυχρόνια μίσθωση για συγκεκριμένο αριθμό ημερών.

Στην Ελλάδα εξετάζεται να ισχύει το μάξιμουμ των 90 ημερών για τα μεγάλα αστικά κέντρα και των 60 για νησιά και πόλεις κάτω των 10.000 κατοίκων. Το τελευταίο εξετάζεται καθώς παρατηρείται το φαινόμενο σε νησιά να παραιτούνται (!) οι αγροτικοί γιατροί, οι δάσκαλοι ή και αστυνομικοί που μετατίθενται εκεί, αφού δεν βρίσκουν κανένα διαθέσιμο σπίτι για ενοικίαση ή, αν βρίσκουν, το μίσθωμα είναι πολύ υψηλότερο από τον μισθό τους.

Ανεξάρτητα από το αν θα προχωρήσει αυτός ο περιορισμός στις μέρες μίσθωσης, αυτό που σίγουρα θα προχωρήσει είναι το αυστηρότερο νομοθετικό και φορολογικό πλαίσιο που εγκαινιάζει η χρήση στο καθεστώς λειτουργίας των βραχυχρόνιων μισθωμάτων, καθώς απώτερος στόχος του ΥΠΟΙΚ είναι είτε να οδηγείται κάποιος σε μακροχρόνια μίσθωση, είτε να γίνει ο κλάδος πιο επαγγελματικός και να μην υπάρχουν φαινόμενα ανταγωνισμού ανάμεσα σε επιχειρήσεις τουρισμού α’ κατηγορίας με β’ κατηγορίας.

Πλέον είναι πιθανό να εκλαμβάνεται ως βραχυχρόνια μίσθωση, για την οποία δημιουργείται νέος ΚΑΔ (υποχρεωτικός για όσους δραστηριοποιούνται σε αυτή), η μίσθωση για διάρκεια κάτω των 60 ημερών ακινήτου που είναι αναρτημένο σε ψηφιακή πλατφόρμα και εφόσον δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων.

Οσοι αναρτούν προς μίσθωση ή υπεκμίσθωση τρία ή περισσότερα ακίνητα θα καθίστανται επιχειρήσεις, ενώ τους επιβάλλεται ΦΠΑ, Τέλος Παρεπιδημούντων και Τέλος αντιμετώπισης συνεπειών της κλιματικής αλλαγής (αντί του φόρου διαμονής). Παράλληλα, θα ενταθούν οι έλεγχοι για φοροδιαφυγή ή παροχή επιπρόσθετων υπηρεσιών πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων, ή μη εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης με βαρύτατα πρόστιμα για τους παραβάτες (50% των ακαθάριστων ετησίων εσόδων και κατ’ ελάχιστο 5.000 ευρώ).

Επιπρόσθετα, αλλάζει και η φορολογία και βάσει του Μητρώου φέτος καλούνται να πληρώσουν ΦΠΑ και Τέλος Παρεπιδημούντων 7.440 φυσικά πρόσωπα και 5.297 νομικά πρόσωπα με 57.696 ακίνητα (το 34,2% των ακινήτων), εκτός εάν επιλέξουν μέρος αυτών να τα μετατρέψουν σε μακροχρόνια μίσθωση.

Σημεία καμπής

Για τη βιομηχανία της φιλοξενίας αυτή η περίοδος σηματοδοτεί μια ιστορική στιγμή καμπής, στην οποία θα κριθεί το μέλλον της βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων, που ήρθε σαν θύελλα στις ζωές μας. Το μεγάλο ερώτημα είναι το αν θα ακολουθηθεί το παράδειγμα της Βαρκελώνης, η οποία το 2021 έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή πόλη που απαγόρευσε τις ενοικιάσεις δωματίων βραχείας διάρκειας, καθώς η πόλη των 1,6 εκατομμυρίων κατοίκων δέχεται κάθε χρόνο 21 εκατομμύρια τουρίστες που μένουν για λίγες μέρες σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Πλέον, οι ιδιοκτήτες των καταλυμάτων δεν επιτρέπεται να ενοικιάσουν δωμάτιο για λιγότερες από 31 μέρες, ενώ η πόλη έχει συστήσει ειδική ομάδα «Ράμπο» για τις παράνομες εκμισθώσεις. Παρόμοια συνταγή ακολουθεί και η Πάλμα στη Μαγιόρκα, ενώ και η Βαλένθια βρίσκεται στα δικαστήρια καθώς θέλει να απαγορεύσει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις στο ιστορικό της κέντρο.

Στη Νέα Υόρκη οι ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων πρέπει να αποδεικνύουν ότι μένουν μαζί με τους φιλοξενούμενους στο ίδιο κατάλυμα και να δηλώνονται σε ειδική πλατφόρμα του δήμου. Απαγορεύσεις ισχύουν και σε άλλα μέρη του κόσμου, από το Μόντρεαλ του Καναδά ως το Πενάνγκ της Μαλαισίας και τη Σιγκαπούρη.

Η πρώτη κρίση στην Airbnb

Η Airbnb έχει οδηγηθεί σε μια πρωτοφανή πρώτη κρίση: «Οι δουλειές δεν πάνε καλά», παραδέχεται ο CEO της Airbnb Μπράιαν Τσέσκι στο Bloomberg. Έτσι, η εταιρεία αναγκάζεται σε πρώτη φάση -μετά το φαινόμενο Airbnbust στο οποίο οι οικοδεσπότες εξέφραζαν τους φόβους τους για «φούσκα» στην αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης μετά τη συρρίκνωση των περιθωρίων κέρδους και την εφαρμογή προγράμματος πιστότητας από τον ανταγωνιστή της Airbnb, Vrbo- να ζητήσει από τους οικοδεσπότες να ρίξουν τις τιμές. Με αυτό τον τρόπο θα γίνει ξανά η βραχυχρόνια μίσθωση ανταγωνιστική απέναντι στα ξενοδοχεία, θεωρεί ο Τσέσκι.

Η πτώση των τιμών χωρίς εκπτώσεις στην εμπειρία, άλλωστε, είναι κάτι που ζητούν εδώ και καιρό οι επισκέπτες. Οι οικοδεσπότες, από την άλλη, δεν δείχνουν διατεθειμένοι να μειώσουν τις τιμές, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που ανησυχούν για τα τελικά τους κέρδη και το ενδεχόμενο μείωσης των κρατήσεων ή εν μέσω επιβολής μέτρων από τις Αρχές.

Επιπλέον, η πλατφόρμα έχει να αντιμετωπίσει και ένα άλλο πρόβλημα: τους scammers. Εάν οι πελάτες γκρίνιαζαν για τη διαφάνεια στην τιμολόγηση -καθώς εφαρμόζονται συχνά κρυφές χρεώσεις ή εμφανίζονται παραπλανητικές τιμές σε σχέση με τη συνολική χρέωση-, μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι ψεύτικες καταχωρήσεις αγγελιών.

Η πλατφόρμα έχει εισαγάγει ένα νέο σύστημα επαλήθευσης για τον εντοπισμό και την εξάλειψη των πλαστών αγγελιών, αυξάνοντας έτσι την αξιοπιστία τους, ενώ σχεδιάζονται ριζικές αλλαγές στην πλατφόρμα. Είναι, λέει ο Τσέσκι, αλλαγές σαν την ανακαίνιση και επιδιόρθωση ενός σπιτιού που έχει βαθιά και χρόνια προβλήματα.

Μέτρα για το Airbnb και στην Ελλάδα

Στη χώρα μας η Airbnb δεν βρίσκεται υπό διωγμό, αλλά η αγορά τίθεται επιτέλους υπό ρύθμιση από την κεντρική κυβέρνηση. Εν αναμονή τυχόν νέων αποφάσεων, η εταιρεία δημοσιεύει στοιχεία με τα οποία επιχειρεί να πείσει ότι ωφελεί την οικονομία. Από αυτά, που προέρχονται από έρευνα σε 1.800 οικοδεσπότες στην Ελλάδα, προκύπτει ότι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έδωσαν στο 48% των Ελλήνων οικοδεσποτών το απαραίτητο επιπλέον εισόδημα για να καλύψουν τις ανάγκες στέγασής τους και συντήρησης του ακινήτου τους, στο 52% να ανταπεξέλθουν στον πληθωρισμό και να καλύψουν τα καθημερινά τους έξοδα και στο 70% να διατηρήσουν ένα οικογενειακό σπίτι που κληρονόμησαν.

Το δείγμα είναι πολύ μικρό, πάντως, εάν σκεφτεί κανείς ότι στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής της ΑΑΔΕ είναι καταχωρημένα 168.819 ακίνητα που ανήκουν σε 107.719 ΑΦΜ (νομικά και φυσικά πρόσωπα). Εξ αυτών, 27.367 ακίνητα ανήκουν σε 5.297 νομικά πρόσωπα και 141.452 ακίνητα σε 102.422 φυσικά πρόσωπα. Από αυτά μέχρι 2 ακίνητα έχουν 94.982 φυσικά πρόσωπα (92,7% των φυσικών προσώπων). Τρία ή περισσότερα ακίνητα έχουν 7.440 φυσικά πρόσωπα και αντιστοιχούν σε 30.329 ακίνητα.